Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Mengen °C

(<)img src="https://placehold.it/120x600">
deneme kod arasında img'den önce ve en son (<)kapama işareti arasında boşluk olmayacak < img src="https://www.5banners.com/store/img/cms/00102.gif" >

Coğrafi Yapı

1. Jeolojik Yapısı
Mengen havzasının bulunduğu sahanın Kuzeybatı Anadolu’da son aşınma sahasını takiben, Neojen [3. zamanın sonu) sonlarından itibaren epirojenik hareketlerle bazı kısımlar yükselirken diğer bazı kısımlar çukurlaşmıştır. Çukurlaşmalar ve bunlara bağlı olarak meydana gelen havzalar kırık sistemlerinin neticesidir. Mengen havzasında kuzeyde Karabük, güneyde Eskipazar tektonik hatları, Neojen aşınım sathını, deformasyona uğratmıştır.

Pazarköy mevkiinden geçen muhtemel bir fay (korok) hattı, Eosen kalkerlerini Neojen’in üstüne taşımıştır. Ayrıca bir fay hattıda daha üst seviyelerdeki volkanik tabaka Silür-Devon seviyesi arasındadır.

Kuzey Anadolu Fay Hattı adı verilen İzmit Körfezinden başlayarak Van Gölü’nün kuzeyine kadar ulaşan ve ülkemizde meydana gelen birçok depremin görüldüğü hat üzerinde bulunan Mengen, ikinci derecede tehlikeli deprem bölgesi üzerindedir. 1944 yılında meydana gelen ve Bolu-Gerede Depremi olarak bilinen depremde 253 kişi ölmüş, 361 ev tamamen yıkılmış, 402 ev oturulamayacak kadar ağır hasar görmüştür.

2- Jeomorfolojik Özellikler
İlçenin güney ve kuzeyinde volkanik kayaçlardan granit, granodiorit ve Siyonistler geniş yer kaplarlar. Asit ve bazit intrüsifler (Magmanın taşların çatlaklarına, tabakaların aralama sokulması olayı.) bütün ilçe sınırları içinde yaygındır.

İlçe arazisinin yüksek bölümleri genelde kalker, kil, marn, kumtaşı gibi kayaçlardan meydana gelmiştir. Alçak bölümleri sel birikintileri ve alüvyon birikintilerinden müteşekkildir, ilçe çevresinde taşkınlara maruz kalabilecek yerler vardır.

Kuzeydoğu, güneybatı istikametinde uzanan Mengen havzası yaklaşık 30 kilometre uzunluğundadır. Bu havzanın kuzey, güney doğrultusundaki en geniş yeri 8 kilometre kadardır, Havzanın tabanında Mengen Çayı (Kocaçay) akmaktadır. Mengen Çayı’na ilçe merkezinde Kaynarca Deresi ve Konak Suyu birleşir, Yeniçağa Gölü’nün ayağı olarak gelen Uzunyazıdere, Çapak Deresi ile birleştikten sonra Mengen Çayı’na ulaşır.

Mengen İlçesinin doğuda Pazarköy, batıda Gökçesu (Salıpazan) köyleri ile 55 köyü vardır. ilçenin yüzölçümü 883 km- dır, ilçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 630 m, Pazarköy 740 m, Gökçesu 500 m, dir. İlçe sınırlarındaki en yüksek nokta Arkot Dağları’nın en yüksek noktası ile 1893 m. ile Çal Tepesidir. En düşük noktası Köprübaşı Köyü 270 m. dır

3. Madenler
a] Mengen Linyit Havzası
Ülkenin yaş itibariyle en yaşlı linyit kömürü havzaları arasındadır. Oluşumu eosene tekabül etmektedir. Bu nedenle kalorisinin yüksek olduğu söylenmektedir.

Bolu ili Mengen ilçesinin 25 km batısından başlayan bu kömürlü saha 1-2,5 km genişliğinde, 50-60 km uzunluğundadır. Doğu hududunda bir fay ve şariaj topluluğu bulunmaktadır.

Mengen Linyit kömürü havzasındaki stratigrafik durum şöyle özetlenebilir.
a] Paleozoik : Metamorfik formasyonlardan müteşekkil olup sahanın kuzey ve doğusunda görülür.
b] Kretase : Beyazımsı gri renkli masif ve sert kalkerlerle temsil edilir. Kısmen kristalize olan bu kalkerler 150-200 m kalınlığa sahiptirler.
c] Eosen : İpresien ve Lüteslen yaşlı kalker, marn, killi marn ve killerin karışımından meydana gelmiştir. Kalkerli çökellerin depolanmasından hemen sonra linyit oluşumu başlamış, yeşilimsi, gri yeşil kıl ve killi marnların teşkil ettiği şeride bu oluşum devam etmiştir. Lütesiene [orta eosen) dahil edilen kömürlü formasyonun kalınlığı 70 m civarındadır. Alpın orojenizi etkisinde kalmış olan sahada, kömür beş damar halinde görülür. Alt damarın kalınlığı 0,15-0.90m dır, Ara üç damarın kalınlığı O.BO-2,00 m dır. Üst damarın kalınlığı ise 0,40- 1,00 m dir. Bazı jeologlar ise bir tek damarın bulunduğu bunun tektonik tesirlerle beş damar halinde görüldüğü görüşünü benimsemektedirler.

MENGEN LİNYİT HAVZASININ REZERVİ
Mengen havzasında M.T.A. tarafından yapılan sondajlarla toplam 50.000.000 ton kömür rezervi tespit edilmiştir. Havzada yılda 200.000 ton kömür üretimi yapılmaktadır. Havzada 40 yıldır kömür çıkarılmaktadır.

Bu hesapla havzada yaklaşık 8.000.000 ton kömür istihsali yapılmıştır. Bu günkü teknoloji ile üretim devam edecek olursa havzada 200-300 yıl daha kömür üretimi yapılabilir.
– Mengen kömürlerinin orijinal kömürdeki analiz sonuçları:
Kaba nem                              :  %1-2
Bünye nemi                            :  %4-6
Toplam rutubet                      :   %5-8
Kül                                        :   %12-16
Kükürt                                   :  %B-9
Kalori (Alt ısı değeri)               :   5200-5600 kcal/kg

– Havzanın istihdam gücü : Havzada yaklaşık 1000 kişi istihdam edilmektedir. Ülke ekonomisinin ve çevre durumunun kömür üzerindeki etkisine güre bu sayı azalır veya çoğalabilir.

b) Bitümlü Şist: Isıtılması ile önemli ölçüde organik yağ elde edilen, basınç sonucu yapraklaşmış yapılı kayaçlara verilen addır. Bitümlü şistlerin 500°-600°C dereceye kadar ısıtılarak elde edilen ham petrole benzeyen madde kerojen, karbon, hidrojen, oksijen, azot ve kükürt bileşiklerinden oluşan kömür ile petrol arasında yer alan karışık aromatik yapılı bir hidrokarbondur.

Bitümlü şistlerin günümüzde ekonomik bir kullanım alanı olmamakla beraber yüksek teknoloji ülkelerinde petrolün azalmasından sonra petrol yerine alternatif enerji olarak düşünülerek deneme aşamasında damıtma yoluyla petrol üretme çalışmaları yapılmaktadır. Şist petrolü adı verilen bu madde ham petrole eşdeğerdir. Rafinaj sonunda petrol ürünleri elde edilebilmektedir.

Bitümlü şistlerden ayrıca toz halinde boya sanayinde, ham olarak yanlık veya linyitle karıştırılarak termik santrallerde yakıt olarak kullanılabilmektedir.
Mengen bitümlü şist sahası ülkemizde şist petrolü (sentetik petrol] eldesi için çalışılan ilk saha olması nedeniyle önemlidir. Savaş yıllarında Alman bilim adamları üzerinde önemle durmuşlardır, İlk araştırma 1936 yılında Havre GERENTAN, daha sona 1937’de M. BLUMENTAL, 1946’da Z. AJDUKREWiCZ, 1983 te l. ERDEM ve L. AKALIN son olarak da M.T.A.’dan jeoloji 1988’de Yüksek Mühendis İlker ŞENGÜLER araştırma yapmışlardır.

Şengüler’e göre:

İlk örneklerini Merkeşler yöresinde Dervişköyü kuzeyinde veren ve kuzeydoğuya doğru Mengen Çayı’nın aktığı vadinin kuzey yamaçları boyunca 50 km kadar uzan an saha Teberikler Köyü’ne kadar devam eder. Bitümlü şist tabakaları birkaç mm ile 4 m. ye varan tabakalar halinde 75 m. lik bir zon içinde bulunur. Kalınlığın en geniş olduğu yer Aşağıhacıahmetler Köyü’dür.

Sahanın rezervi 50 milyon tondur, analiz sonuçları;
Ortalama kül              : % 80
Ortalama nem            : %1,1
Ortalama biyüm         :%8.5
Kalori                        : 1000-2842 kcal/kg
Rezerv sahası yakınma yapılabilecek bir termik santralle ekonomik değeri çıkabilecektir.

4- Önemli Yükseltiler
Mengen Havzası “kayık tabağa” benzetilebilen bir çanak şeklindedir. Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan bu çanağın çevresindeki yükseltiler kuzeydoğudan başlayarak kuzeye doğru şöyledir: Keçikıran Tepe 1654 m, Mağara Tepe 1362 m, Kamışlıgöl 1211 m, Çubuk Sapağı 1081 m, Subaşı 1063 m, Gökdiren 1171 m, Dorukhan 1050 m. Batıda Gökdağ 1058 m, Sırakayalar Tepesi 1444 m, Büyük Tepe 1441 m, Sapak Tepe 1278 m, Döneğen Kaya Tepe 1525 m. Güneyde, Yüklük Tepe 1242 m, Sivri Tepe 1 357 m, Çal Tepesi 1893 m, Eyligazi Tepe 1467 m. Güneydoğuda, Melise Tepe 1268 m, Sırıklı Tepe 1755 m,Gülkayası Tepe, 1872 m, Bakacak Tepe 1602 m, KızılgölTepe 1634 m. Ooğu, Soğuçak Tepe 1768 m, Kocasivri Tepe 1762 m, Çakmaklı Tepe 1748 m, Çalgan Tepe 1512 m, Kazman Tepe 1483 m, Karaburun Tepe 1538 m.

5- Akarsular, Göller ve Göletler
Mengen havzasının etrafım çeviren dağlardan kaynaklarım alan kuzey ve güneyden küçük derelerin katılarak büyüttüğü Mengen Çayı [Kocaçay] Kuzeydoğudan güneybatı istikametine akarak Gökçesu Beldesi’nde Bolu Çayı ile birleşerek Karakaya Çayı’nı oluşturur. Bu çay, Karadeniz’e dökülen Filyos çayının bir kolu olarak Dirgine ve Devrek geçerek Karabük’ten gelen Soğanlı Çayı ile birleşip Filyos çayını oluşturur. Mengen Çayı’nın kolları doğudan batıya doğru : Daren Deresi, Hızar Deresi, Kökem Deresi, Sazlar Deresi, Gölcük Deresi, Karanlıkdere, Belengülcük Deresi, Çoşur Deresi ve Kaynarca Deresi olarak sayılabilir. Ayrıca Yeniçağa Gölü’nün ayağı olarak çıkan ve Yumrutaş Köyü yakınında Çapak Deresi ile birleşen Uzunyazı Deresi, Akbük yakınlannda Mengen Çayı’na katılır. Gökçesu Beldesi yakınlarında Kocadere, Afşar Deresi ve Harmandere (Kozderesi) ile Çal Deresi de Mengen Çayı’nın kollarındandır.

AĞALAR GÖLÜ : İlçemizin 6 km güneybatısında   asfalt yol ile gidilen kenarındaki açı su denen farklı bir suyun bulunduğu mevsiminde yaban ördeklerine barınak olan gölümüz piknik ve mesire yeri olarak da tercih edilmektedir.
DİPSİZ GÖL: Bölükören Köyü Dereköy Mahallesi’nde bulunmaktadır.
SİNAN GÖLÜ : Elemen Köyü Sinanlar Mahallesi’ndedir. Gölde balıklandırma çalışması yapılmıştır.
YAYLADAĞ GÖLÜ : Turna Köyü ile Karakaya Köyü arasında bulunmaktadır.
ŞİRiNYAZI (BÜRNÜK) GÖLETİ: İlcemiz Bürnük Köyü sınırları içinde bulunan bu gölet Orman İşletmesi tarafından orman içi yangınlarında su kaynağı olarak kullanılmak üzere inşa edilmiş olup, aynı zamanda balıklandırılmıştır. Yöre ve çevre halkının mesire ve piknik yeri olarak da kullanıldığı bu gölette aynalı sazan ve gökkuşağı alabalık yaşamaktadır. Genel yasaklar dışında burada amatörce olta ile balık avcılığı da yapılmaktadır. 30 dekar alanı olan göletin ortalama derinliği 5 metredir.
HIZARDERESI GÖLETİ; Orman işletmesi tarafından orman yangınların da suyundan faydalanmak üzere yapılmıştır. Ortalama derinliği 8 metre olna göletin alanı 5 dekardır.
KARAKAYA BARAJI: İlçernız Karakaya-Köprübaş köyleri arasındaki vadide Karakaya Barajı’nın yapım çalışmaları devam etmektedir.
Acı Sular: İlçemizde Ağalar Köyü acı suyu, Alibeyler Hızarderesi acı suyu ve Beşler Mahallesi kuyu suyu gibi sodalı veya tadı farklı bazı sular şifa olduğu inancıyla içilmekteyse de Kayrnakamlığımızca vaptırılan analizlerden bu suların içilmesinin sağlığa zararlı olduğu anlaşılmıştır.

B- Yaylaları
Genellikle orman içi açıklıkları olan yaylalarımız buralara yakın olan köylerimizin, hayvancılık ile uğraşan köylülerimizin yaylacılık adı verilen faaliyetleri içerisinde daha uzun süre yeşil kalabilen bu yerlere küçük ve büyük baş hayvanlarım götürerek yaz boyunca kaldıkları ve hayvanlarım besleyip sütü ve yününden çeşitli ürünlerin üretildiği alanlardır. Günümüzde hayvan sayılarının azalması ve dışa göç sebebiyle hayvancılığın öneminin yitirmesi yüzünden yaylalarımız daha çok piknik ve mesire yeri olarak kullanılmakta ve bilinmektedir.
AĞALAR YAYLASI: Mengen merkezine 15 km. uzaklıkta Mengen’in güney istikametinde 10 dönüm kadar açık alandır. Çevresi ibreli ve yapraklı orman ağaçları ile çevrilidir. Ağalar ve Babahızır Köyleri’nden gidilebilmektedir.
AKÇAKOCA YAYLASİ (KARAŞEYHLER, KARANDU): 2491 alanı ile ilçemizin en büyük yaylasıdır. Mengen, Eskipazar ve Gerede sınırlannın birleştiği yere sınırdır, ilçe merkezine 30 km dir. Sarıçam ve köknar ağaçları ile çevrili yaylanın Karaşeyhler çıkışında Kabalaklı denilen yerde doğal kaynak suyundan faydalahılarak yapılmış 30 ton/yıl kapasiteli bir alabalık üretme çiftliği vardır.
AKTEPE (BOZARMUT) YAYLASI: Pazarköy’ün güneyinde Düzağaç Köyü’nün yararlandığı bu yayla hayvan beslemek amacı ile yaylacılık işlevini devam ettirdiği nadir yaylalarımızdandır, orman içinde birbirine bağlı bir kaç açıklık ye yerleşimlerden oluşmaktadır.
AVŞAR YAYLASI: İlçe merkezinin güneybatı tarafındaki yaylanın deniz seviyesinden yüksekliği 1550 m.dir. Yaz aylarında Avşar köylüleri tarafından kullanılmaktadır. Çok sayıda meyva ağacı vardır. Mengen İlçe merkezine 27 km. uzaklıktadır.
BÜRNÜK YAYLASI: Bürnük Köyü Mengen Çayı’nın kuzey istikametine düşmesine rağmen Bürnük yaylası bu çayın güney tarafında yer almaktadır iki parça açıklıktan oluşan yaylaların alanı 60 dekardır.
CİVCİVLER YAYLASI: Kayışlar Köyü’nün Civcivler Mahallesi ile Mamatlar Köyü’nün Terziler Köyünün halkının kullandığı 100 dekarlık bir yayladır. Yaylanın bir kısmım PTT tahsisle alarak yansıtıcı kurmuştur. Yansıtıcının kulesine çıkılıp bakıldığında Mengen, Bolu ve E-5 Karayolu görünmektedir.
ÇUKUR YAYLA: Düzağaç Köyü’nün yaylasıdır. Bu yayla günümüzde köylülerin hayvanlarını otlatmak için yaz aylarında çıktıkları yaylalarımızdandır. Köylülerin yaylada oldukları sürelerde hayvancılık yapan köylülerimizden çeşitli hayvan ürünlerini temin etmek mümkündür.Bu yaylamız da temiz havası doğal kaynak suyu île güzel bir piknik yendir.
ELEMEN YAYLASI: Elemen Köyü ile Köprübaşı Köyleri arasında kalan yaylalarımızdandır.
GÖL YAYLASI: Nazırlar Köyü’nün Göl Mahallesi’nin yararlandığı küçük ve sirin bir yaylamızdır.
KÜÇÜKKUZ YAYLASI: Küçükkuz Köyü’nün güneyinde Çorak Yaylası’na yakın bir yayladır. Yeşilin her tonunun görülebildiği yayla ibreli ve yapraklı ağaçların çevirdiği bir mesire ve piknik yeridir.
MAMATLAR YAYLASI: İlçe merkezine 30 Km., Mamatlara 4 km. mesafededir. Mengen’in en güzel yaylalarından biridir. 59 dekar alana sahip yayla karışık orman ağaçları ile çevrilidir Yayla içinde çok çeşitli, sayısız meyva ağacı vardır. Yayladaki bir başka özellik 800 yaşında olduğu tahmin edilen 2 adet meşe ağacının bulunmasıdır. Bu anıt ağaçlarının kalın olanının çapı 2.10 m, dir.
SIRIKLI YAYLASI: Soğuk suları ile ünlü bir yaylamızdır. Kadısusuz Nazırlar Köyleri nin Düz Köy’ün Güneyhisar Mahallesi’nin yaylasıdır. Orman İşletmesinin yangın gözetleme kulesi bulunmaktadır.
SOĞUCAK YAYLASI : Mengen Eskipazar sınırında Çay Köy ve İlyaslar Köyü’nün yaylasıdır. 167 dekar alana sahip yayla çam ve köknar ağaçları il çevrili, soğuk suyu ile meşhurdur,
İKLİMİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ
1. İklimi
İlçenin iklimi Karadeniz Bölgesi iklimi ile İç Anadolu’nun step iklimi arasında bir geçiş alanında bulunur, iklim yüzey şekillerinin ve denizden uzak olmanın etkisi altındadır. Yıllık sıcaklık farkları oldukça yüksektir. Bu özelliği ile karasal iklim özelliklerim gösterir. Batıdan gelen rüzgarlar özellikle ilkbahar ve sonbaharda önemli ölçüde yağış getirir. En çok yağış ilkbahar ve kış mevsimlerinde düşmekle birlikte Karadeniz ikliminin yağış rejimi görülmektedir. Her mevsim yağışlı ve mevsimler arası yağış farkları azdır. Ortalama yağış miktarı Pazarköyde 636 mm, Gökçesu’da 6SO mm dir. Ortalama yıllık sıcaklık, Pazarköye’den 9,5°C, Gökçesu’da 10,2°C dir. Hakim rüzgarlar güneybatıdan esmektedir.

2.Bitki Örtüsü
Karadeniz iklimi etkili olan ilçede doğal bitki örtüsüde bu  iklimin doğal bitki örtüsü olan orman çok geniş yer tutar. 883 km2 yüzölçümünün %85’i ormanla kaplıdır. Bu oran Türkiye genelindeki %24’lük oranın yaklaşık dört katıdır. Başka bir ifade ile orman alanı en geniş illerimiz olan Bolu ve Kastamonu’nun genel orman oranlarından da yüksek bir orandır. En yüksek yerinin 1893 m olduğu ilçe arazisinin orman üst sınırından yüksek yeri olmaması sebebiyle orman alanı dışında kalan %15 lik alan yerleşme alanları,otlak ve ziraat alanları için gerekli alanlardır.

Kaynak : www.mengen.gov.tr